Prezent dla malucha
Dlatego dobór zabawek jest ważny nie tylko dla zapewnienia dziecku rozrywki ale przede wszystkim dla właściwego pobudzania rozwoju jego mózgu oraz zachęcenia go do twórczego działania i samodzielnego badania otaczającego go świata. Rodzice powinni mieć jednak świadomość, że nie wszystkie zabawki nadają się dla dziecka w określonym wieku. Inne przeznaczone są dla noworodka a inne dla kilkulatka.
Można wskazać na kilka zasadniczych cech, które są istotne podczas wybierania zabawki dla dziecka. Przede wszystkim powinny być one bezpieczne. Należy wybierać jedynie takie produkty, na których znajduje się informacja o wieku dziecka dla jakiego są przeznaczone oraz o atestach bezpieczeństwa, jakie spełniają. Ponadto, na opakowaniu takiej zabawki powinna się również znaleźć informacja o zakresie umiejętności motorycznych, koordynujących słuch i wzrok oraz intelektualnych, jakie wspiera jej używanie. Warto przy tej okazji podkreślić, że dzieci poniżej trzeciego roku życia nie powinny bawić się zabawkami zbudowanymi z małych, drobnych elementów, czy takimi o ostrych kantach. Małe dzieci mają bowiem nawyk wkładania do buzi rzeczy, które trzymają w rączce (jest to również sposób poznawania świata), dlatego zbyt mały przedmiot może zostać przez dziecko połknięty, co może być niebezpieczne dla jego zdrowia. Podobnie, tworzywo z jakiego wykonana jest dana zabawka powinno spełniać standardy bezpieczeństwa – nie może być toksyczne. Dobrze jest jeżeli zabawki, jakie damy dziecku, będą trwałe i niezbyt hałaśliwe. Maluch będą bowiem często wypadać z rączek dziecka a w późniejszych latach, gdy poprawi się koordynacja ręka-oko, dziecko zacznie rzucać nimi po całym pokoju. Zabawka powinna również dać się łatwo wyczyścić. Maluchy biorą wszystko do buzi, więc pełna zarazków maskotka mogłaby nawet spowodować infekcję.
Kluczowe jest również to, aby zabawka odpowiadała aktualnym zainteresowaniom i psychomotorycznym umiejętnościom naszej pociechy. Wiele zabawek może się bowiem okazać zbyt skomplikowanych dla 2-latka, inne zaś mogą być zbyt nudne i nie wzbudzać jego zainteresowania. Wszystkie jednak powinny być starannie i estetycznie wykonane oraz cechować się ciepłymi czystymi i nasyconymi barwami. Kolory jakie są najłatwiej rozpoznawane i przyswajane przez dziecko to: czerwony, zielony, niebieski i żółty. Dziecko nie rozróżnia jeszcze odcieni, więc barwy te powinny być możliwie nasycone. Jest to ważne ponieważ gust człowieka kształtuje się od lat najmłodszych, a wszelkie sympatie i antypatie z dzieciństwa najprawdopodobniej zostaną w maluchu do końca życia. I na koniec, zabawki powinny być zróżnicowane. Ważne są tutaj głównie kolor, kształt i wielkość oraz faktura. Im więcej okazji damy maluchowi na poznanie i oswojeni się z różnymi rodzajami przedmiotów, tym silniejsza jest stymulacja jakiej poddana jest jego zdolność poznawcza.
Zabawki dla niemowląt od 0 do 1 roku życia powinny skupiać się przede wszystkim na rozwijaniu zmysłów dziecka. Powinny być stosunkowo duże i kolorowe, ponieważ zbyt mały przedmiot o jednostajnych barwach najprawdopodobniej zostanie jeszcze przez malucha zignorowany. Wzrok dziecka nie jest bowiem jeszcze na tyle sprawny aby poradzić sobie ze skupieniem uwagi na takim przedmiocie. Ponadto, warto również zadbać aby przedmiot podczas interakcji wydawał dźwięki, gdyż dodatkowo pobudza to słuch dziecka oraz kształtuje poziom rozumienia związków przyczynowo-skutkowych. Maluch zaczyna bowiem zauważać zależność między np. naciśnięciem żyrafy, a wydaniem przez nią dźwięku. Zabawki dla małych dzieci powinny zatem dostarczać im możliwie dużo różnych bodźców wzrokowych i słuchowych. Powinny być również duże, po pierwsze ze względów bezpieczeństwa (dziecko nie połknie takiej zabawki), po drugie, ponieważ łatwiej nimi operować. Aby nie narażać dziecka na urazy, zabawki powinny być w miarę miękkie i o delikatnych krawędziach.
W okolicy drugiego roku życia dziecko powinno zaczynać już w miarę sprawnie chodzić oraz odczuwa nie lada przyjemność kiedy ktoś lub coś im w tym towarzyszy. Dlatego w tym wieku można pomyśleć o zabawkach, które będą wspierały zainteresowanie malucha samodzielnym przemieszczaniem się – będą wskazywać mu cel oraz uatrakcyjniać sam proces chodzenia. Doskonale sprawdzają się w tej roli wózki dla lalek, samochodziki z bagażnikiem, czy duży samochód wywrotka. Dzieciak powinien również swobodnie bawić się foremkami, kubeczkami (wkładanymi jeden w drugi) czy nieskomplikowanymi puzzlami. To również w tym okresie dziecku dobrze jest podarować dużą przytulankę. Pozwoli ona dziecku czuć się bezpiecznie gdy zasypia oraz będzie mu towarzyszyła przez większość dnia. Jest to o tyle wskazane, że po pierwsze, duży miś to nie tylko zabawka do usypiania dziecka ale również można go „ubierać”, „karmić” czy zabierać na spacery, co sprzyja rozwijaniu się pierwszych więzi społecznych malucha i sprzyja rozwojowi emocjonalnemu. Rozwój dziecka powinien w tym okresie być wspierany również przez rodziców. Czytanie bajek na dobranoc czy oglądania i rozmawianie o znajdujących się w książeczce zwierzątkach, to forma zabawy, które uwielbia większość dzieci, a które stanowią niezwykle cenne dla młodego człowieka doświadczenie. Pobudzają bowiem ciekawość oraz wyobraźnię dziecka. Ogromną frajdę, może sprawić dziecku również rysowanie. Jest często niezastąpioną formą zabawy, która sprzyja rozwojowi świadomości dziecka oraz pozwala na określenie poziomu i poprawności jego rozwoju intelektualnego. Kolorowe obrazy pobudzają bowiem wiele części mózgu a aby coś narysować trzeba to wcześniej nazwać i określić, stąd do wykonania rysunku konieczne jest zaangażowanie w ten proces znacznych sił twórczych oraz motorycznych. Warto jednak aby rodzice pamiętali, że początkowo dziecko powinno rysować dużymi „świecowymi” kredkami. Znacznie łatwiej się je trzyma i niemi operuje, jeżeli natomiast damy dziecku od razu ołówek czy kredkę, to ryzykujemy, że dziecko nie umiejąc właściwie posłużyć się tak drobnym przedmiotem znudzi się i zrazi do całej czynności przelewania myśli na papier. Dzieci w wieku dwóch lat lubią mieć również widownię i kogoś kto chwali je za ich pracę, dlatego rodzice nie powinni zaniedbywać tych czynności i śledzić oraz nagradzać każdy przejaw kreatywności swojego brzdąca.
Wraz z ukończeniem drugiego roku życia zaczyna się w rozwoju dziecka faza zabaw naśladowczych. Dąży ono do powtarzania czynności zauważonych czy wyobrażonych. Dlatego warto w tym okresie zastanowić się nad zakupem tzw. zabawek tematycznych. Zestaw małego majsterkowicza czy lekarza pozwoli wyjść naprzeciw zapędom dziecka do naśladowania i powtarzania tego, co widzi. Stopniowo powinien również wzrastać poziom skomplikowania zabawek i zabaw samych. Elektryczna kolejka dla chłopczyka czy zestaw miniaturowych garnków, kuchenki i pralki dla dziewczynki może stanowić spełnienie marzeń naszej pociechy. Koniecznie jednak należy dostosować rodzaj zabawki do zainteresowań szkraba. W wieku 2,5 roku dziecko ma już dosyć dokładnie określone co sprawia mu przyjemność i wzbudza jego zainteresowanie, co zaś nudzi. Bacznie obserwujący swoją pociechę rodzice nie powinni mieć większego problemu z dokonanie właściwego wyboru.
Okres życia dziecka między 4 a 7 rokiem życia, czyli okres przedszkolny, to czas wzmożonego poznawania świata oraz doskonalenia zdolności logicznego myślenia oraz analitycznych. Dla dzieci szczególnie lubiących plastykę można zakupić kilka rodzajów farb, dla małych muzyków, doskonale nadają się cymbałki czy bębenki, a dla dzieci z zacięciem matematycznym gry planszowe wzmagające logiczne myślenie, np. Monopoly czy Okręty. Jest to również okres kiedy dobrym dla rozwoju dziecka rozwiązaniem mogą być pierwsze partie szachów czy warcaby, gdyż uczą one myślenia i przewidywanie następstwa wypadków. Ponadto, zabawki takie uczą dziecko zasad zdrowej rywalizacji, uczciwości i współdziałania z innymi.
XXI wiek to również czas wzmożonego dostępu do komputera i internetu. Warto wykorzystać tą szansę. Dlatego nie zabraniajmy dziecku dostępu do komputera, a raczej skupmy się na dopilnowaniu aby nauczyło się, iż nie jest to jedynie zabawka a bardzo przydatne i potrzebne urządzenie, służące do nauki i pracy. Oczywiście zapewnienie rozrywki również jest jedną z jego funkcji i warto pozwolić dziecku pograć w gry komputerowe. Należy jednak dokładnie sprawdzić w co i jak często dziecko gra. Zarówno w sklepach jak i w internecie można znaleźć ogromną ilość gier edukacyjnych dla dzieci, które świetnie sprawdzają się w roli środków dydaktycznych. Koniecznie jednak, przed zaprezentowaniem ich dziecku, rodzic sam powinien sprawdzić czy są one odpowiednie dla wieku i wrażliwości malucha. Warto również przypilnować aby zabawy z komputerem nie stanowiły jedynej aktywności malucha. Zbyt długie przesiadywanie przed monitorem może bowiem odbić się niekorzystnie na jego zdrowiu a także na zdolnościach społecznych, jak możliwość budowania relacji z innymi. Lekarze i psychologowie szacują, że dziecko w wieku 6 czy 7 lat może spędzać przed komputerem ok. 30min dziennie, nie częściej niż 3-4 razy w ciągu tygodnia.
Doskonale na rozwój dziecka w wieku przedszkolnym wpływają również edukacyjne serie wydawnicze, jak encyklopedie czy książeczki, np. o kosmosie czy zwierzątkach. Pobudzają one wyobraźnie dziecka a jednocześnie pozwalają mu zdobyć wiedzę potrzebną dla dalszego rozwoju oraz kształtującą jego zainteresowania. Jest to o tyle ważne, że okres przedszkolny, jak sama nazwa wskazuje, ma stanowić przygotowanie malucha do podjęcia wysiłku systematycznej edukacji szkolnej.
Widzimy zatem, że zabawy dziecka to doskonała okazja dla „przemycenia” ważnych treści edukacyjnych oraz wzmaganie poziomu rozwoju społecznego i intelektualnego dziecka. Poprzez zabawę bowiem można wychowywać i uczyć oraz, co najważniejsze, zaszczepić dziecku pęd do wiedzy!